Stadsdramaturg Gerardo Salinas over nieuwe stedelijkheid

We leven in een zeer bijzonder tijdperk, volgens mij de spannendste tijd uit de geschiedenis van de mensheid. In de ban van migratiegolven, de groei van steden en nieuwe technologieën is de wereld een veelzijdig dorp geworden. Een aantal jaren geleden was het ondenkbaar dat we met zoveel verschillende culturen onder de hemel van eenzelfde stad zouden kunnen wonen en in real time met vertreklanden verbonden zouden zijn. Er was geen technologie voor toen. Op dit moment is migratie meer dan ooit een netwerk. Een netwerk met een onbegrensd potentieel.

Kunst en cultuur kunnen vele functies hebben in een stad. In deze snel veranderende samenleving denk ik dat kunstenaars onze Voyagers-sondes kunnen zijn die aan de hand van een unieke gevoeligheid de toekomst in het heden detecteren en van daaruit die toekomst helpen creëren. Zij hebben de tools om dat te verwezenlijken. Kunstenaars overstijgen immers het economische principe om zo eenduidig en helder als kan te communiceren, om een maximum aan betekenis te produceren met een minimum aan woorden. Zij kunnen de tijd een halt toeroepen door in te zoomen op een bepaalde situatie of een bepaald gevoel. Ze hoeven zelfs de fysische wetten niet te respecteren. Ze zijn een orakel dat toont wie we waren, zijn en wie we kunnen worden.

Dankzij die verstedelijking, migratiegolven en nieuwe technologieën hebben we een immense verrijking van ons artistieke spectrum. 

Zo ontspruiten nieuwe artistieke praktijken onder andere uit mensen die in een ander land tot kunstenaars gekneed werden en autodidacten die vaak experimenteren met nieuwe vormen en kunsttalen. Zij houden de vinger aan de pols van de veranderende stad. Het leeuwendeel van dat kakelvers artistiek talent staat echter niet in contact met onze sterke artistieke sector. In vele gevallen zijn die nieuwe praktijken daardoor onzichtbaar voor hen, niet te lezen. En op dezelfde manier is de gevestigde kunstensector onzichtbaar voor kunstenaars van de tot dusver onontgonnen artistieke terreinen. Het is niet eenvoudig om beide artistieke realiteiten met elkaar in contact te brengen. Toch hebben beide veel te leren en betekenen voor elkaar. 

De totaliteit van die praktijken – de goed gedocumenteerde en de minder gedocumenteerde – noem ik de “kunst van de nieuwe stedelijkheid”. De laatste jaren heb ik een beeld bedacht om te verklaren waarom die toenadering zo stroef verloopt. Het gaat zo: onze ogen kunnen kleuren registreren, van wit tot zwart en alles daartussenin. Dat neemt niet weg dat we bepaalde andere kleuren niet kunnen percipiëren, zoals bv. ultraviolet. Rood gemengd met ultraviolet is een totaal andere kleur, maar als we die niet kunnen zien, is het resultaat nog steeds enkel rood. Op diezelfde manier hebben we in ons artistieke spectrum een streep die we de kunstensector noemen: die kunnen we zonder al te veel moeite detecteren en lezen. Dat betekent niet dat die streep een homogeen geheel is, maar we hebben een idee van de praktijken die ertoe behoren en we kunnen die herkennen en interpreteren.

Daarnaast hebben we dan minder gedocumenteerde artistieke praktijken die op een organische manier gegroeid zijn uit de nieuwe stedelijke contexten: kleine initiatieven van individuen die werken als de – tot nu toe – uitlopers van het zenuwstelsel dat onze maatschappij is. gewapend met hun artistieke voelsprieten bevinden zij zich midden in het epicentrum van nieuwe kunstvormen en artistieke talen. Overheden of instituten kunnen hen soms niet bereiken zonder hen al te vroeg te veranderen. Het is nu eenmaal onmogelijk voor een olifant om een mier te aaien.

Wij zijn gefascineerd door de schoonheid en kracht die uitgaat van de nieuwe stedelijke productie. We trachten brillen te creëren om ultraviolet te kunnen en te helpen lezen. Om iets te kunnen lezen, leren of interpreteren, echter, moet je het beleven. We nodigen jullie dan ook van harte uit voor MAPping Brussels, WIPCOOP en SLOW – artistieke dispositieven die ons helpen om de stad te lezen en haar artistiek potentieel op te sporen. Net zoals de oude kabbalisten de mystieke teksten analyseerden, gaan wij samen door de onbegrensde tekst die de stad is. Een beter avontuur bestaat er niet!