Fire Will Become Ashes, But Not Now

In 1963 ziet in de VS The Fire Next Time, een pamflet van James Baldwin, het licht. De tekst is een onmiskenbare waarschuwing voor de gevolgen van het racisme en de rassenscheiding die op dat moment hoogtij vieren in Amerika. Datzelfde jaar spreekt dominee Martin Luther King de gevleugelde woorden “I have a dream” uit en pleit Malcolm X voor een raciale scheiding tussen zwart en wit. Op het Afrikaanse continent laat de onafhankelijkheidsstrijd zich maar moeilijk voelen en in Zuid-Afrika zit Nelson Mandela op de beklaagdenbank in het kader van het Rivonia-proces. Overal ter wereld dragen vrijheidsstrijders de vlam van de hoop op een betere wereld voor de zwarte gemeenschap  uit. 

Maar wat betekent het om zwart te zijn? Gaat het om racisme en onzekerheid het hoofd bieden? De cultuur van de onderdrukte? Vandaag wordt soms beweerd dat we meer van onze eigenheid ontlenen aan de tijdsgeest dan aan onze origines en dat onderlinge verschillen vooral verband houden met sociale identiteit. Maar is dat wel zo? Tussen 1963 en nu is de waarschuwing van James Baldwin helaas meermaals terecht gebleken – ook buiten de VS. 

Aan de ene kant onzichtbaar, aan de andere voortdurend in de gaten gehouden, zo leeft een groot deel van de bevolking. Laat ons ‘ras’ onder ogen zien, want het ‘monster’ leeft zowel in onze instituten als in onszelf. Verandering mogelijk maken en strijd voeren is niet enkel de verantwoordelijkheid van mensen die onder racisme lijden, maar de verantwoordelijkheid van de hele samenleving. Net zoals Baldwin gelooft Pitcho Womba Konga dat gedeelde veerkracht tussen zwart en wit de enige weg vooruit is. Deze veerkracht kunnen we enkel creëren als we samen de kracht en moed hebben om het monster in de ogen te kijken, te accepteren wat het over ons zegt en het lijden, de onverschilligheid en het schuldgevoel bloot te leggen en vooral in vraag te durven stellen. 

Het vuur zal ongetwijfeld tot as wederkeren wanneer onze wereld met liefde besprenkeld wordt, maar we hebben nog een lange weg af te leggen … 

Quand on reçoit une torche, il faut la garder allumée.
Pour soi, lorsqu’on fait la course, mais aussi pour la prochaine génération.
Il faut la garder allumée pour passer le message.
Que devient cette torche, de génération en génération ?
Elle reste allumée, certes, mais elle est chaque fois différente.