Gilgamesh

In de verzameling heldenverhalen beleeft Gilgamesh, de vijfde koning van Uruk, vaak vergezeld van zijn vriend Enkidu, mythologische avonturen. Zo gaat hij op zoek naar het eeuwige leven of vecht hij een duel uit met bovennatuurlijke wezens die door de goden op Uruk zijn afgestuurd. Daarnaast confronteert hij zichzelf met existentiële vragen rond o.a. het besef van sterfelijkheid. 

Uruk, een stad uit het voormalige Zuid-Mesopotamië (het huidige Warka in Irak), was een van de oudste stedelijke culturen ter wereld. Door de vruchtbare grond aan de rivier de Eufraat kon men er graan verbouwen en dát zette de overgang van het nomadische naar het sedentaire bestaan in. De beweging van ‘zijn’ naar ‘hebben’. Voorheen was de natuur van iedereen en plukte iedereen ‘in het wilde weg’. Maar zaaien en oogsten introduceerde nieuwe begrippen en gebruiken: de natuur werd getemd en bezit, grenzen en territorium werden afgebakend. ‘Wat van mij is, is niet van jou’. Zo ontstonden tegenstellingen: wij versus zij. 

Maar wie temt wie in het groter geheel? De mens de natuur of omgekeerd? 

Gilgamesh slooft zich uit om onsterfelijk te worden, de dood te overwinnen en de natuur te overmeesteren. Ook wij trachten vandaag nog steeds ruimte (en tijd) te beheersen. Maar maakt ons dat wel gelukkig? Heeft de pandemie ons niet doen inzien dat we ons ego beter in perspectief moeten plaatsen? Dat de natuur rond ons en het beest binnenin krachtiger dan ooit is. Kunnen we de harmonie die in het wild woekert niet leren accepteren, meedeinen op nomadische golven en ‘zijn’ in plaats van be-grijpen en veroveren? Als we vrede nemen met de dood wordt het leven plots zoveel waardevoller.

Het Gilgamesh-epos behoort tot de oudste voorbeelden van literatuur uit de geschiedenis van de mens. De verhalen werden gedurende eeuwen mondeling overgeleverd en later veelvuldig neergeschreven in het spijkerschrift. De definitieve versie zou dateren uit de twaalfde eeuw vóór onze tijdrekening, maar oudere fragmenten gaan terug tot in het derde millennium v. Chr. 

Samen met Mesut Alp, archeoloog en Mesopotamië-kenner, herschreef Mesut Arslan het epos en diept hij er een aantal hedendaagse kernthema’s uit op. Arslan en Alp behandelen de ontmoeting tussen Enkidu en Gilgamesh als een ontmoeting die natuur tegenover beschaving plaatst, Homo Sapiens tegenover Neanderthalers en tijd tegenover ruimte. 

Voor deze nieuwe voorstelling werkt Arslan, net als bij zijn vorige creaties in een lege ruimte waar performers en publiek zich door elkaar bewegen. In dat vacuüm wordt Gilgamesh elke avond tot  leven gebracht.